Het zijn gewoon kinderen

Hoogbegaafdheid, ik kende het alleen van de oppervlakkige verhalen: multi-talenten die zich graag verdiepen, maar ook weer afhaken zodra het menens wordt. Kinderen die supersnel verbanden leggen, maar het moeilijk vinden om op het schoolplein samen te spelen. Leerlingen die een extra uitdaging nodig hebben en dus één keer per week samen met een speciale juf onderzoek mogen doen. En zorgen, van ouders vooral.

Ik zie ons nog zitten, Lizette van CiST, Aline van Plein 013 en ikzelf vanuit Theaters Tilburg. Voor de ingang van de PABO in het voorjaarszonnetje. Na een korte verkenning lag de vraag op tafel. Of cultuureducatie iets kan betekenen voor de hoogbegaafde leerlingen van Intermezzo en Talent. Intuïtief had ik een antwoord. Deze kinderen lopen vaak sociaal-emotioneel vast, zorg dat ze zich in alle veiligheid kunnen uiten. Geef ze een aanleiding, een verhaal en een mogelijkheid tot creatieve verwerking. Neem ze eens mee naar het theater.

Niet zomaar een voorstelling

Stel, je gaat met HB leerlingen naar de voorstelling Gewoon Held van Theatergroep Het Laagland. Eentje die ik voor deze leerlingen selecteer omdat ik aan alles voel dat hij juist bij deze kinderen op zijn plek zal vallen. Een verhaal over vier doodgewone superhelden, die keer op keer de wereld redden. Best stom, want waarom kan de wereld zichzelf niet behoeden voor al die ongelukken en gevaren? De telefoon staat roodgloeiend. De superhelden maken overuren en hun kracht blijkt ineens ook hun zwakte. Ze zijn zo hard aan het werk, dat ze vergeten aan zichzelf te denken,  onzichtbaar worden, of zelfs doordraaien. Aquagirl verdrinkt zowat in haar eigen tranen. De lat ligt de hele tijd hoog en dat zijn we met z’n allen normaal gaan vinden.

Ik zie het gebeuren in de zaal, zowel bij de kinderen als de leerkrachten en andere begeleiders. Dit doen wij elkaar aan. Deze overdrive, het altijd maar voorop stellen van het meetbare, de vele ballen die we hoog houden. Waarom? Ik zie vooral dat het de volwassenen aangrijpt: onderwijsvisie en empathie voor onze kinderen vallen volledig samen. “Zo, die kwam effe binnen,” zei ze terwijl ze naar buiten schuifelde.

Na de voorstelling wandelen we met het groepje leerlingen binnendoor naar de Jacques de Leeuwzaal waar de kinderen eerst wat fruit eten, gezellig op de grond, samen in een kring. Ze praten volop met elkaar. Over wat ze zagen, wat er gebeurde. Of gewoon even een heel ander onderwerp. Na 10 minuten komen de acteurs gedoucht binnen voor een nagesprek. “Gaat het weer?” is de eerste kindervraag. Dan smelt je toch…

Die blijft nog even in zijn eigen ruimte

Of deze ervaring. Na de fantasievolle dansvoorstelling Alice van De Stilte gaan we met de middenbouw van Talent nog een uurtje aan de slag in de Vrije Ruimte onder de schouwburg. We gaan op de houten vloer zitten. Ik vraag de kinderen hun ogen te sluiten en terug te denken aan de voorstelling: is er een beweging die je heel mooi vond? Een paar kinderen kozen voor de boot, uit de openingsscène. Drie dansers vormden samen een roeiboot en in het midden zat een man die over de rivier naar het land van Alice roeide. Kunnen we dat proberen na te doen? Binnen geen tijd zitten vier kinderen in het midden van de groep in de juiste vorm en roeien we de dansworkshop binnen. Dansdocente Eva pakt het stokje over en ik start met de leerkrachten de observatie. Wat doet de groep? Zijn er kinderen die een liefdevol duwtje in de rug nodig hebben? Durven ze samen te dansen, en elkaar ruimte te geven? Of zelf juist ruimte te nemen?

Ik zie van alles. Een veiligheid om in te bewegen, vaak vrij en vol plezier, maar hier en daar ook in terughoudendheid. Eén jongen danst in zijn eentje achter een pilaar. Die blijft nog even in zijn eigen ruimte. We laveren tussen aanmoedigen en even laten. De leerkrachten krijgen in deze workshop de innerlijke wereld van hun leerlingen op een presenteerblaadje. En weer zie ik de enorme betrokkenheid van de leerkrachten. Dit is wat ze willen voor hun kinderen, een kans om zich vrij te uiten, zichzelf te laten zien. Geen goed of fout.

“Is dit voor jou nou een andere workshop geweest dan je gewend bent?”, vraag ik Eva. Ze antwoordt: “Soms heb ik wat meer gelaten. Ze waren helemaal mee, de één wat meer uitgesproken dan de ander, maar dat heb je in elke klas.” We trekken de conclusie: Het zijn gewoon kinderen, maar juist ook vooral dat.

Gwen Sengers is verantwoordelijk voor de educatie-activiteiten bij Theaters Tilburg. Ze programmeert voor het Primair en Voortgezet Onderwijs.